- قاری زیات (زَیْ یا)
حمزه بن حبیب بن عماره بن اسماعیل قاری کوفی، مکنی به ابوعماره و مشهور به زیات. از اهل قبیلۀ تمیم یکی از قراء سبعه و از یاران و شیعیان حضرت صادق (ع) بوده و اصول تجوید و قرائت را از آن امام و از اعمش یاد گرفته و خلاد و خلف راویان قرائت وی هستند. حمزه بسیار زاهد و پارسا بود و در تعلیم به اجر و پاداش چشم نداشت. کم میخوابید و ماهی بیست وپنج مرتبه ختم قرآن میکرد. وی اولین کسی است که در متشابهات قرآن کتاب نوشته چنانکه او و ابان بن تغلب نخستین کسانی هستند از شیعه که در علم قرائت به تألیف کتاب پرداخته اند واولین کسی که از عامه در قرائت تألیف دارد ابوعبیدقاسم بن سلام است. او راست: 1- اسباع القرآن. 2- حدودآی القرآن. 3- الفرائض. 4- قرائه حمزه. 5- متشابه القرآن. 6- مقطوع القرآن و موصوله. 7- الوقف والابتداءفی القرآن. و اینکه سیوطی ابوالحسن کسائی را نخستین کسی ذکر کرده اند که در موضوع متشابه قرآن تألیف کرده است اشتباه و غفلت است زیرا کسائی به سال 182 هجری قمری وفات یافته و وفات حمزه به سال 156 هجری قمری در هفتادوشش سالگی و یا به سال 154 و یا 155 بوده است. رجوع به ریحانه الادب ج 2 ص 141 و روضات ص 263 و ابن خلکان ج 1 ص 184 و ابوعماره حمزه بن حبیب و حمزه... شود